Русско-киргизский словарь - на

на I

предлог

1. с вин. п. -га, үстүнө, үстүндө;

положить на стол үстөл үстүнө коюу;

лечь на диван диванга жатуу;

выйти на улицу көчөгө чыгуу;

2. с вин. п. (по направлению к кому-чему-л.) көздөй, карата;

двигаться на север түндүктү көздөй жылуу (жөнөө);

3. с предл. п. -да, -дагы;

оставить на столе үстөл үстүндө калтыруу;

лежать на песке кум үстүндө жатуу;

лежать на диване диванда жатуу;

ученик сидит на месте окуучу ордунда отурат;

первые жители на полюсе полюстагы биринчи жашоочулар;

на следующем уроке кийинки сабакта;

ответственность лежит на нём жоопкерчилик анын мойнунда;

4. с вин. п. -га,-лык;

он прославился на весь город анын атагы бүткүл шаарга жайылды;

обед на троих үч кишилик обед;

умножь пять на три бешти үчкө көбөйт;

5. с вин. п. (при обозначении срока):

он опоздал на десять минут ал он минутага кечикти;

он приехал на два часа раньше ал эки саат эрте келди;

он старше меня на два года ал менден эки жаш улуу;

6. с вин. и предл. п. -гы;

на следующий день он уехал кийинки күнү ал жөнөп кетти;

на той неделе мурунку (өткөн) жумада;

7. с вин. п. (при определении денежной суммы) -га;

купить на сто рублей жүз сомго сатып алуу;

на все деньги болгон акчанын бардыгына;

8. с вин. п. (при обозначении цели, назначения) -га, үчүн;

подарить на память эстеликке белек кылып берүү;

взять на воспитание тарбиялоо үчүн алуу;

9. с предл. п. (при обозначении устройства, свойства, состояния) -луу;

экипаж на рессорах рессоралуу экипаж;

шуба на лисьем меху түлкү ичик;

10. с предл. п. (при глаголах "говорить", "читать", "писать", "переводить" и т.п.) да, ча;

говорить на русском языке орус тилинде сүйлөө, орусча сүйлөө;

перевести книгу на киргизский язык китепти кыргыз тилине которуу;

11. с предл. п. (при посредстве) менен, га;

жарить на масле майга кууруу;

завод работает на нефти завод нефть менен иштейт;

12. с предл. п. (при обозначении орудия действия, средства, материала) -чан, -да, -луу;

верхом на лошади атчан;

играть на скрипке скрипкада ойноо;

обувь на кожаной подошве булгаары тамандуу бут кийим;

на бегу

1) жүгүрүп баратып же жүгүрүп келатып;

2) перен. тез эле, бат эле;

на лету

1) учуп баратып, учуп баратканда;

2) перен. тез эле, бат эле;

на мой взгляд менин оюмча;

на моих глазах менин көзүмчө;

на людях элдин көзүнчө, элдин алдында.

на II

межд.

(возьми) ме;

на, возьми ме, ал;

вот тебе на! мына, кызык!;

на поди айла барбы, айла жок.

на III

частица разг.:

какой ни на есть эмне болсо да, кандай болсо да, иши кылып.

на-

приставка

1. төмөнкү маанидеги этишти түзөт:

1) кыймыл-аракеттин бир нерсеге багытталганын билдирүүчү этишти түзөт; мис. набросить жабуу, жамына салуу;

2) кыймыл-аракеттин толук көп санда болушун билдирүүчү этишти түзөт; мис. наговорить көп сүйлөө, оозуна келгенди сүйлөө;

3) кыймыл-аракеттин анчалык зор даражада болбогонун билдирүүчү этишти түзөт; мис. напевать кыңылдап ырдоо, обон салуу;

4) "ся" деген частица менен бириккенде кыймыл-аракеттин толук бүткөндүгүн, толук болуп өткөндүгүн билдирүүчү этишти түзөт; мис. наесться тоюу, каалаганынча жеш;

5) этишти бүткөн түрүн түзүү үчүн колдонулат; мис. писать написать жазуу жазып бүтүү, жазып коюу;

2. бир нерсенин үстүндө турат деген маанини билдирүүчү зат атоочторду жана сын атоочторду түзөт; мис. настенный дубалга асма, стенага асма.

на авось

см. авось.

на весу

см. вес.

на днях

см. день.

на завтра

см. завтра.

на лету

см. лёт.

на ощупь

см. ощупь.

на плаву

сүзүп жүргөн кезде, суу үстүндө жүргөн кезде;

ремонтировать пароход на плаву кемени сүзүп жүргөн кезде ремонттоо.

на руку

см. рука.

на скаку

чаап баратып.

на смех

нареч.

см. смех.

на убой

см. убой.

на ходу

см. ход.